Quất Trung Bí - cuốn sách cờ tướng hay của mọi thời đại
Cờ Tướng là trò chơi được ưa chuộng hiện nay. Đây chính là một trong bốn thú vui tao nhã của người xưa. Đến với bộ môn giải trí đầy tính chất trí tuệ này, người chơi phải huy động toàn bộ sức lực của mình để chiến thắng. Cờ Tướng không bao giờ dựa vào tính may rủi. Vì vậy, người chơi nên trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng nhất định bằng cách học qua sách vở, internet…Trong đó, Quất Trung Bí là cuốn sách cờ tướng bạn không nên bỏ qua.
Quất Trung Bí là cuốn sách cờ Tướng ra đời vào năm 1632 do Đông Hải Chu Tấn Trinh biên soạn và sau này các cháu chắt là Chu Nhĩ Nghiệp và Chu Cảnh Tiêu hiệu đính, bổ sung. Sách gồm 4 tập, hai tập đầu trình bày cờ bàn, hai tập sau nói về cờ tàn và cờ thế. Phần cờ bàn có nhiều thế trận như: Pháo đầu phá Đơn đê Mã – Pháo đầu phá Triền giác Mã – Bình phong Mã phá Pháo đầu – Trận Liệt Pháo – Cách chấp một nước tiên – Cách chấp hai nước tiên – Cách chấp một Mã và hai Mã, nhưng nổi bật và phong phú nhất là trận Thuận Pháo, chia ra phần “Đắc tiên” tức là đi tiên thắng và phần “Nhiêu tiên” chấp một tiên và đi hậu thắng. Nếu tính chung thì có 18 ván Thuận Pháo với 185 thế biến. So với các quyển kỳ phổ thời trước thì chỉ riêng phần này đã là một công trình khá qui mô, không quyển nào sánh kịp.
Xét về trình độ, phải nhìn nhận Chu Tấn Trinh đã xây dựng rõ các chiến lược đúng đắn, với tư tưởng chủ đạo là tấn công liên tục, khai thác triệt để mọi sai lầm của đối phương để giành chiến thắng nhanh nhất. Rõ ràng ngay trong bố trí quân, mục tiêu được đề ra là hằng mọi giá phải “chém đầu Tướng địch” càng nhanh càng tốt, bất chấp các tổn thất có thể xảy ra. Chính với những tư tưởng này họ Chu đã tạo cho thế trận Thuận Pháo kiểu chơi đối công rất căng thẳng, quyết liệt. Quan niệm vê “quân” và “thế” của Chu rất rõ ràng: “Bỏ quân thì cần giành được nước tiên. Bắt quân chớ để bị thất thế” (Khí tử tu yếu đắc tiên, Tróc tử mạc giáo lạc hậu). Quan niệm này cho đến tận ngày nay vẫn được các cao thủ đồng tình.
Điều độc đáo nổi bật của Quất Trung Bí là kỹ thuật điều binh thần tốc và nghệ thuật chơi đòn phối hợp, kết thúc cuộc chiến rất ngoạn mục và đầy ấn tượng. Cho đến tận bây giờ ai xem đoạn kết chúc cũng đều phải khâm phục óc thông minh tuyệt vời của một danh tài cách đây gần 400 năm. Tất nhiên trong một số chỗ tác giả không tránh khỏi nhầm lẫn hoặc sai sót.
Ngay kiểu chơi nhảy Mã trong mà ngày nay coi là một đặc trưng của trường phái hiện đại thì Chu Tấn Trinh cũng đã đê cập rồi và sau này Ba Kiết Nhân phát triển thêm. Rất tiếc thời đó các tay cờ còn chưa sử dụng nhiều nên Chu Tấn Trinh trình bày rất sơ lược.
Tuy nhiên, lấy trình độ của làng cờ ngày nay mà đánh giá thì “Quất Trung Bí” còn nhiêu hạn chế. Đó là lý thuyết đề ra, tác giả thiên vị một bên, cho bên này đi những nước chính xác còn bên kia lại mắc nhiều sai sót, lỗi lầm, để kết thúc nhanh ván cờ. Xây dựng tư tưởng tấn cống là đúng nhưng luôn đi những nước đối công, bất chấp nguy hiểm thì cần xét lại. Vì điều này không còn phù hợp với lối chơi ngày nay là “tấn công chắc chắn, phòng thủ vững vàng”. Cuối cùng là do hạn chế về phương pháp trình bày nên cách sắp xếp không khoa học, nêu các biến lộn xộn khiến cho người đọc khó tiếp thu và khó nhớ, nhất là đối với những người trình độ còn kém.
Mặc dù có một số mặt hạn chế như vậy nhưng đánh giá chung thì đây vẫn là một tác phẩm rất quí, rất đáng trân trọng. Bởi vì ảnh hưởng của nó rất to lớn từ khi nó xuất hiện đến nay. Cách đây 50 năm nó là một trong những quyển kỳ phổ được các cao thủ “gối đầu giường” vì nó có rất nhiều điều cần nghiền ngẫm học tập. Nếu nói Mai hoa phổ của Vương Tái Việt là một tài liệu tổng kết xuất sắc trận Bình phong Mã phá Pháo đầu từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 17 thì Quất Tung Bí của Chu Tấn Trinh cũng là một tài liệu tổng kết tài tình trận Thuận Pháo từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 16. Chính 2 tác phẩm này đã góp phần to lớn phổ biến cờ tướng rộng khắp nhiều quốc gia Châu Á và nâng cao trình độ người chơi lên một đỉnh cao đáng kể.
Với những đặc điểm và lý do trên, Quất trung bí được coi là một quyển kỳ phổ chủ yếu dạy chơi Thuận Pháo, rất xứng đáng là tác phẩm tiêu biểu của trường phái cổ điển.
Tên sách: Quất Trung Bí có nghĩa là “bí quyết hoặc bí mật trong trái quít” lầy từ điển tích một người mê cờ mong muốn tìm người tài giỏi để thụ giáo. Ngày nọ anh ta bắt gặp một trái quít lạ, bổ ra xem thì thấy hai ông tiên đang ngồi đánh cờ ở trong. Từ đó người ta dùng điển tích này để nói về chuyện chơi cờ. Chu Tấn Trinh đặt tên sách như vậy là có ngụ ý: đây là bí quyết của cờ tiên! Tuy nghe không khiêm tốn nhưng rõ là một tên sách vừa gọn vừa có ý nghĩa.
Sách có các phần “Phàm lệ”, “ca quyết” và “toàn chỉ” tức là “lời tựa” và khái quát các bài học kinh nghiệm của từng thế trần cho người đọc dễ nhớ. Trong đó, Bí quyết Pháo đầu như sau:
ĐƯƠNG ĐẦU PHÁO QUYẾT
Khởi Pháo tại trung cung,
Tỉ chư cuộc giao hùng.
Mã thường thủ trung Tốt,
Sĩ thượng Tướng phòng không.
Tượng yêu Xa tương hộ,
Tốt nghi tả, hữu công.
Nhược tương Pháo lâm địch,
Mã xuất độ hà tùng.
Tạm dịch:
BÍ QUYẾT ĐÁNH PHÁO ĐẦU
Trước tiên Pháo vào cung,
So ra mạnh vô cùng.
Mã luôn giữ Chốt giữa,
Sĩ lên che Tướng trung.
Tượng cần Xe yểm trợ,
Cho hai cánh nên bung.
Nêu đem Pháo lâm trận.
Mã sang sông theo cùng.
Quất Trung Bí sẽ là cuốn sách cờ tướng hay dạy cho bạn nhiều cách chơi cờ tướng vô cùng độc đáo. Hãy đọc và trải nghiệm nhé.
Đăng nhận xét